دوازده سال بردگی ( ۱۲ Years a Slave ) فیلمی بسیار تلخ است، جزو معدود فیلمهایی که اشکِ مرا در آورد. فیلمی که از روی زندگینامهی خودنوشت «سالومون نورثاپ» ساخته شده است و در واقع یک داستان واقعی است از دوازده سال بردهشدنش.
این فیلم را هم جزو شاهکارهای صنعتِ سینما میدانم، هرچند این فیلم سال ۲۰۱۳ ساخته شده اما توانسته است تکانی به لیست بزرگ ۲۵۰ فیلم تاریخ برتر سینما هم بدهد و در آن جای بگیرد و کارگردان سیاهپوستش استیو مککوئین بتواند برای اولین بار به عنوان یک سیاهپوست اسکار بگیرد.
نقش اول فیلم را بازی بسیار زیبای چیویتل اجیوفور است که نقش «سالومون نورثاپ» را ایفا کرده است. اما سالومون کیست؟
زندگینامهی خودنوشت سالومون نورثاپ
سالومون نورثاپ سیاهپوستی بود که زندگینامهی تلخ خودش را پس از دوازده سال بردگی نوشت. در واقع پدرش برده بود اما آزاد شده بود، سالمون هم آزاد محسوب میشد که به ناگهان دزدیده شده و فروخته شد و دورانِ بسیار سختی را سپری کرد.
اگر علاقمند هستید و انگلیسی میدانید میتوانید متن خودنوشت این زندگینامه را در این آدرس بخوانید. .
دربارهی فیلم و برداشتهایی از آن
بردهداری یعنی اینکه یک عده انگلیسی میآمدند از آفریقا آدمهای سالم را برمیداشتند و با خود به اروپا و آمریکا میبردند و تا جایی که میشد از او کار میکشیدند. اینجا روح ِ اصیل انسانی را میتوان مشاهده کرد. جاهایی که در سخنرانیهایم میگویم «آدمیزاد این جانور دوپا…» یک عده گیر میدهند که نگو «انسان شرف دارد به انسانیتش» اما من باور ندارم. به گمان من ، امروز ما و متمدن شدن ما محصول تلاش جمعی و جنگها و خونریزیها و شکستهای فراوان بوده است و نهایتا به این نتیجه رسیده ایم که اینگونه بودن بیشتر به نفع ماست. این «نفع بردن» است که باعث شده اینگونه آرام و متین کنار هم زیستن را تجربه کنیم.
وقتی از تاریخ حرف میزنیم (یعنی تاریخ همهی دنیا) از یک «سرگذشت تجربه شده» و «واقعی» صحبت میکنیم. چیزی که بشریت «زندگی کرده» و اکنون ما نگاهی به آن میاندازیم. وقتی از گذشتهی خودمان حرف میزنیم (با همهی کمبودها و نقاط قوتش) باید نیمنگاهی هم به گذشتهی سایر کشورهای دنیا بیاندازیم. نه اینکه طوری به خودمان نگاه کنیم که انگار هیچ گذشتهای نداشتهایم. فهم ِ مسیر ِ طیشدهی آمریکاییها برای رسیدن به این مرحله و داشتنِ یک کشور آزاد و ثروتمند و پیشرو به ما میتواند درسهای بزرگی بدهد. آنها از ابتدا اینمدلی نبودند، این مدلی شدند یا بهتر است بگویم «آنچه امروز هستند را ساختند» به این نکته من در شاهکار دیگر تاریخ سینما فیلم پدرخوانده هم اشاره کردهام.
یکی از دیالوگهای بسیار ماندگار در ذهن من این است:
تو این شرایط من فقط دوام میآورم و ناامید نمیشوم
صحنهی بسیار تلخی که مرا حسابی به فکر برد، آن صحنهای بود که سالومون را داشتند به دار میآویختند موفق نشدند و پای دار داشت له له ِ زنده ماندن میزد و همهی کسانی که آن اطراف بودند، انگار نه انگار، هیچ تلاش و عکسالعملی برای نجاتِ همنوع خودشان نمیتوانستند انجام دهند. مسخشدن تا به این اندازه؟ (همین قضیه را ببرید در آن صحنهای که دو سیاهپوست با طناب اعدام میشوند اما هیچ کاری از دستِ رهگذر ساخته نیست).
در میانِ آنهمه تلخی صحنهای که دخترکی میان سبزهها نشسته و دخترانگی خودش را زندگی میکند و با پیازچه و برگهایش عروسک درست میکند هم بسیار زیبا بود. به همین سادگی و در همین عمق، میتوان زیبایی را خلق کرد.
تابآوری
دیدن این همه رنج و سختی میتواند تابآوری ما را افزایش بدهد. سختیهای زندگی ما را پیش چشمهایمان بگذارد و دودوتا کنیم ببینیم چند چندیم. آیا واقعاً سختیها و بدبختیهای ما به جایی رسیده است که دست از «تلاش و زندگی کردن» برداریم؟ این جملهی مرا در ذهن داشته باشید و آن هنگامی که سالومون دارد نامهی خودش را آتش میزند هم ببینید و دوباره این کلمه را در ذهنتان مرور کنید: افزایش تابآوری.
شاید این اصلیترین مفهومی باشد که به قصد آن این فیلم را معرفی میکنم. سختیهای زندگی همواره هستند، این ما هستیم که با جنگجویی خودمان، راهِ دلخواه و بهتری را برای زندگی انتخاب میکنیم.
به عکس زیر نگاه کنید (یک بازار بردهفروشی در آمریکا) چقدر دشوار است فرض اینکه اینجا شما را به فروش گذاشتهاند، یکی دندانهایتان را میبیند و وزنتان را بعد برای یک عمر بردهداری شما را به چند دلار میخرد؟ حالا به این فکر کن آیا سختی امروزی که داری، راهحلی دارد یا نه؟
مشاهده فیلم دوزاده سال بردگی – دوبله فارسی
اینجا شما میتوانید به رایگان این دوبلهی فارسی فیلم را تماشا کنید. نسخهی دوبله شده و با کیفیت ۸۰۰P (البته که قابل تنظیم است).
زندگینامهی مرتبط: هریت تابمن
یکی دیگر از بخشهای سایت من بخش ِ زندگینامهها است که در آن تلاش میکنم زندگینامهی بزرگان و افراد موثر تاریخ را معرفی کنم. یکی از نوشتههای کوتاه سایت مربوط به زندگی زنی میشود به تابمن که تلاشهای بینظیری برای آزادی بردگان آمریکا انجام داد. پیشنهاد میکنم شرح کوچک زندگی او را به همراه ِ جملهای بسیار بسیار ناب از او در آدرس زیر بخوانید:
فیلم مرتبط: فیلم زندگینامهی آبراهام لینلکن
زمینهی اصلی این فیلم تاریخِ سیاهِ سیاهپوستانی است که اجدادشان برای بردگی به آمریکا برده شدند. تاریخ بردگی، تاریخ پردردی است که با اعلامیهی آزادی بردگان توسط رئیس جمهور آمریکا آبراهام لینکلن شانزدهمین رئیسجمهور ایالات متحده به پایان رسید.
در فیلمی که از زندگی او منتشر شده است میتوانید در این آدرس ببینید که چگونه او همهی تلاشش را کرد و بالاخره موفق شد بردهها را آزاد و «انسان معمولی» در قانون ثبت کند. حرکتی که به تبع آن در کل دنیا فراگیر شد و تاریخ بردهداری به پایان رسید. .
لیست معرفی فیلمهای خوب دیگر
شما میتوانید علاوه بر فیلم ۱۲ سال بردگی با فیلمهای بسیار خوب دیگری هم آشنا شوید. من در سایتم یک بخش ویژه دارم که فیلمهای خوب تاریخ سینما را به همراه پکیجی از فیلمها با هدف فیلم درمانی (فیلم تراپی) به دوستان و مخاطبان خودم معرفی میکنم. میتوانید در این بخش بگردید و فیلمهای دیگری را هم پیدا کنید و به مرور در زندگیتان خودتان به عنوان یک لذتِ کمنظیر از آن بهرهمند شوید
آرشیو فیلم درمانی و بهترین فیلمهای تاریخ سینما ایران و جهان
اگر برایتان سوال شده که فیلم درمانی چیست و چگونه میتواند به ما کمک کند؟ و اینکه آیا واقعا اثری هم میتواند دیدن فیلم داشته باشد، پیشنهاد میکنم نوشتهی بلند مرا همراه نظرات یک روانپزشک مطرح بخوانید تا دلایل اینکار برایتان شفافتر شود:
فیلم درمانی چیست؟ چگونه به ما کمک میکند؟ همراه معرفی ردههای سنی فیلمها
البته لازم به توضیح است که من پکیجهای مختلفی را دستهبندی کردهام. این فیلم را در «پکیج فیلمهای امیدواری – سختکوشی – ضدافسردگی و تنبلی» دستهبندی میکنم.
آدرس کوتاه این مطلب: