تفاوت رهبری و مدیریت در سازمان ها – رهبر سازمان کیست؟ / دکتر شیخ ابومسعودی (بخش اول) اپیزود28

بخش اول گفتگوی من سجاد سلیمانی با دکتر شیخ ابومسعودی در قسمت 28 پادکست اکنون با عنوان: رهبری سازمانی چیست؟ چه ویژگیهایی دارد؟ تفاوت های رهبری و مدیریت چیست؟ رهبران موفق دنیا چگونه رفتار میکنند؟

یک بخشی از صحبت های ما هم درباره جانشین پروری در سازمان و شرکت ها بود، شاید بشه گفت نسل دوم و سوم بیزینس ها که چگونگی ادامه مسیر پدران و موسسان رو باید یاد بگیرند و در موردش تصمیم گیری کنند.

بخش دوم گفتگو هم حداکثر تا یک هفته بعد منتشر میشه.

تماشای ویدیو کامل گفتگو در یوتیوب

روی دکمه زیر کلیک کنید و ویدیو این گفتگو را بببیند. همچنین میتوانید کانال یوتیوب منو دنبال کنید تا از بقیه گفتگوها مطلع بشید:

زمان بندی ویدیو بالا رو در ادامه براتون آوردم که بدونید در هر بخش در مورد چه چیزهایی داریم صحبت میکنیم:

• 00:18 – چرا از لیندکین استفاده میکنی و چطور؟
• 11:09 – شروع گفتگو درباره رهبری و مدیریت در کسب و کار
• 14:42 – درباره کتاب نه برای لقمه ای نان اثر کونوسوکه ماتسوشیتا
• 33:51 – جانشین پروری در کسب و کارها
• 39:57 – تفاوت رهبری با مدیریت چیه؟
• 44:49 – سبک های رهبری
• 1:02:14 – گام های رهبر شدن چیه؟
• 1:06:10 – اولین گام برای رهبر شدن چیست؟ (چگونه؟)
• 1:17:11 – هوش مصنوعی میتونه رهبر سازمان بشه؟

شنیدن فایل صوتی این قسمت همینجا

من همه فایل های صوتی پادکست و برنامه های ضبط شده را در کانال کست باکس منتشر میکنم و پیشنهاد میکنم همونجا و داخل برنامه پادکست اکنون رو دنبال کنید که قسمت های جدید هم براتون اطلاع رسانی بشه.

اینجا هم میتونید فایل صوتی قسمت 28 رو بشنوید:

پادکست اکنون در اپلیکیشن‌‎های پادگیر و دنبال کردن ما در شبکه‌های اجتماعی:

دکتر شیخ ابومسعودی (درباره مهمان برنامه)

•  مدرس و مشاور رهبری سازمانی
• منابع انسانی
• آدرس لینکدین

https://www.linkedin.com/in/dr-sheikh-abumasoudi/

منابع معرفی شده داخل پادکست:

در این قسمت هم منابعی که داخل این گفتگو در موردشان صحبت کردیم رو مینویسم

• کتاب نه برای لقمه ای نان اثر کونوسوکه ماتسوشیتا
• کتاب زندگینامه نلسون ماندلا

حمایت از پادکست اکنون

قصد دارم پادکست اکنون را فراتر از یک رسانه‌ی گفتگومحور تبدیل کنم و اهداف و آرزوهایی برای آن دارم (مثلا چاپ کتابی از تجریبات مهمانان برنامه و…) که در این راه نیازمند همراهی و کمک‌های شما عزیزان هستم. برای آشنایی با اهداف من و انواع روش‌های کمک به آن، روی دکمه زیر کلیک کنید:

این گفتگو هفته دوم اسفند ماه 1402 منتشر شد.

با مهر

سجاد سلیمانی

پادکست اکنون – کلیه اپیزودها

برای دیدن یا شنیدن کلیه قسمت‌های منتشر شده روی دکمه‌ی زیر کلیک کنید تا به صفحه‌ی اصلی پادکست برسید:

لیست اپیزودهای فصل اول:

در ادامه می‌توانید لینک کلیه‌ی قسمت‌های منتشر شده در فصل اول را مشاهده کنید. روی هر کدام کلیک کنید به فیلم و فایل صوتی آن دسترسی خواهید داشت:

• فصل1 قسمت صفر: دلایل راه اندازی پادکست اکنون از زبان سجاد سلیمانی
• قسمت1: علی سریزدی – موسس و مدیرعامل دانزی و سایت دکتردکتر
• قسمت2: امیر تقوی – کارآفرین سریالی
• قسمت3: دکتر مصطفی مرشدی- برای تحول دیجیتال نیازمند تغییرات جدی هستیم
• قسمت4: مجید کثیری موسس سایت اخباررسمی و متخصص روابط عمومی
• قسمت 5 – زندگینامه دکتر محمدمهدی روحانی – مدیرعامل سرای ابریشم کارآفرین صنعت فرش
• قسمت6 – مهرداد مظاهری – مدیرعامل شرکت نرم افزاری رستک
• قسمت 7- سایروس صفاری – بازرگان ایرانی مقیم آمریکا
• قسمت8- سعید حیدریان / مدیر کاروانسرای شاه عباسی در کویر مرنجاب
• قسمت9 – گفتگو با پیمان اکبرنیا درباره علم و شبه علم + تفکر سیستمی + سیستم های پیچیده
• قسمت10- زندگینامه آرمان ولیان – آموزش اتیکت و آداب معاشرت
• قسمت 11 – گفتگوی ویژه با محمدرضا شعبانعلی – سایت متمم
• قسمت12- زندگینامه سمیه حسن زاده – برندسازی املاک و برند استراتژیست
• قسمت13 – دکتر علی شجاع – هم‌بنیان‌گذار آهن آنلاین (متخصص باشیم یا جنرالیست؟)
• قسمت14 پادکست اکنون حذف شد
• قسمت15- جواهرسازی لوکس پوریا شکرپور (با ظاهری متفاوت)!
• قسمت16 – از غواصی صنعتی تا صادرات سنگ و کشتی سازی – جاوی پژمان
• قسمت17- اشکان بهرامی – صادرکننده فولاد و موسس پادکست صادراتی
• قسمت18- اهمیت یادگیری زبان در صادرات – از کدوم کشورها شروع کنیم؟ چطوری صادرکننده فولاد شدم؟ اشکان بهرامی (بخش دوم)
• راهنمای راه اندازی مارکت پلیس ها (marketplace) – مجتبی ذوالفقاری – قسمت 19 پادکست اکنون
• برند brand چیست؟ چگونه یک برند موفق بسازیم؟ پرسونال برند چیه؟ رضا مهدوی استراتژیست برندسازی – قسمت ۲۰ پادکست اکنون
• از فوتبال تا بلاکچین – هومن متولی (کارآفرین سریالی حوزه فناوری) – قسمت 21 پادکست اکنون
• لاکپشت موفقیت – زندگینامه خانم آیبولک پقه (فروشگاه لباس آی بولک) – قسمت 22 پادکست اکنون
• چاقو، چکش، لباس – زندگینامه شهاب چراغی (جهانگرد، گردشگر و تورلیدر آفریقا) – قسمت 23 پادکست اکنون
• از تهران تا بغداد (1) صادرات به عراق – رضا مونسان – قسمت 24 پادکست اکنون
• از تهران تا بغداد (2) صادرات به عراق – رضا مونسان – قسمت 25 پادکست اکنون
• زندگینامه مجید کیانپور + ورود به بازارهای بین المللی – قسمت26 پادکست اکنون
• صنعت مشاوره مدیریت و سهام داری خصوصی (پرایوت اکویتی Private Equity) – مجید کیانپور قسمت27
• تفاوت رهبری و مدیریت در سازمان ها – رهبر سازمان کیست؟ / دکتر شیخ ابومسعودی (بخش اول) اپیزود28
• ویژگی رهبران موفق سازمانی چیست؟ دکترشیخ ابومسعودی (بخش دوم) اپیزود29 پادکست اکنون
• رضا غیابی استراتژیست کسب وکار – برگزارکننده تداکس تهران – اپیزود 30 پادکست اکنون
• محمد دبیری – گروه ساختمانی آفتاب (شیراز) و فیبون – اپیزود 31 پادکست اکنون
• سمانه قائدی – بلاگر تخصصی هتل و دیجیتال نومد – قسمت 32 پادکست اکنون
• علی بهرام پور – کانی راش (پوشاک آقایان) بخش اول | قسمت 33 پادکست اکنون
• علی بهرام پور – کانی راش (پوشاک آقایان) بخش دوم | قسمت 34 پادکست اکنون
• پادکست با هوش مصنوعی (چت جی پی تی Chat GPT) قسمت35 پادکست اکنون

خلاصه گفتگوی پادکست اکنون (قسمت 28): رهبری و مدیریت در سازمان‌ها

1. لینکدین، دنیایی از دانش و تخصص

سفر ما با معرفی لینکدین به عنوان یک “سوغاتی خوب از دنیای لینکدین” آغاز شد. برخلاف اینستاگرام، توییتر یا فیسبوک که بیشتر بر فروش، بازاریابی یا سرگرمی تمرکز دارند، لینکدین یک محیط مبتنی بر دانش و تخصص است. من در لینکدین احساس کردم که افراد برای به اشتراک گذاشتن تخصص، ساخت برند شخصی و ایجاد ارتباطات کاری ارزشمند حضور دارند.

دکتر ابومسعودی تأکید کردند که حضور در لینکدین نه تنها به او کمک کرده تا به افراد خدمت کند و دانش و تجربیاتش را به اشتراک بگذارد، بلکه به طرز چشمگیری به ساخت برند شخصی‌اش نیز منجر شده است. ایشان قویاً توصیه می‌کنند که افراد متخصص در هر حوزه‌ای، در لینکدین فعال شوند و برند شخصی خود را بسازند.

نظم در فعالیت‌های لینکدین کلید موفقیت است:

• نظم در انتشار محتوا.
• نظم در پاسخگویی به کامنت‌ها.
• نظم در به چالش کشیدن دیگران در تخصص‌هایشان.
• الگوریتم لینکدین به این نظم بسیار اهمیت می‌دهد.

لینکدین به عنوان “محل رهگیری آدم‌ها” نکته بسیار جالبی بود. مدیران و کارفرمایان می‌توانند سوابق، تخصص، طرز فکر، و حتی کامنت‌های افراد را در لینکدین بررسی کنند و این به شفافیت رزومه‌ها کمک می‌کند. دیگر نمی‌توان ادعاهای نادرست داشت، چون همه چیز قابل رهگیری است. حتی برای استخدام نیرو، مدیران به جای آگهی در سایت‌های عمومی، از لینکدین استفاده می‌کنند.

2. رهبری چیست و رهبر کیست؟ تفاوت با مدیریت

بخش اصلی گفتگو به موضوع رهبری و مدیریت اختصاص داشت. اگر بخواهم به زبان ساده بگویم، رهبری هنر جمع کردن آدم‌ها از هر طریق حول یک هدف است. تفاوت اساسی این است که در مدیریت، افراد با دستور و بخشنامه جمع می‌شوند، اما در رهبری، آدم‌ها با حال خوب، با علایقشان و بسیاری اوقات به خاطر خود رهبر جمع می‌شوند.

رهبری فراتر از قواعد رسمی، بخشنامه‌ها و سلسله‌مراتب سازمانی است. رهبران قدرت نفوذ و تأثیرگذاری بر قلب و مغز افراد را دارند. نمونه‌های تاریخی این موضوع را روشن می‌کنند:

• کونوسوکه ماتسوشیتا (بنیانگذار فقید پاناسونیک): با وجود نداشتن سواد آکادمیک زیاد، توانست افراد را گرد هم آورد و در بحران‌ها شرکت را نجات دهد، زیرا کارگران و مدیران به او علاقه داشتند.
• چوئن لای (نفر دوم چین در دوران مائو): با “هزاران قدم کوچک و غیرحساس” توانست ریل‌گذاری آینده چین را انجام دهد، که نشان‌دهنده دید بلندمدت و تأثیرگذاری رهبر است.
• نلسون ماندلا: با قدم‌های کوتاه و آرام و بدون خشونت، به استقلال کشورش رسید و در زندان برنامه‌ریزی فکری خود را برای اجرا آماده کرد.

3. ویژگی‌های کلیدی رهبران

این گفتگو، ویژگی‌های مهمی را برای رهبران برشمرد:

• دید بلندمدت (Long-Term Vision):
  • رهبران واکنشی و احساسی عمل نمی‌کنند، بلکه آینده را در نظر می‌گیرند و برای آن برنامه‌ریزی می‌کنند.
  • مثال پدربزرگی که گردو می‌کاشت، با وجود اینکه می‌دانست خودش میوه آن را نخواهد دید. این نشان‌دهنده قربانی کردن منفعت آنی برای آینده جمعی است.
  • در فرهنگ ما ایرانی‌ها، به دلیل بحران‌های اقتصادی و اجتماعی، کمتر به دید بلندمدت فکر می‌کنیم، اما رهبران بزرگ در جهان حتی در بحران‌ها نیز برنامه‌ریزی بلندمدت را کنار نگذاشته‌اند.
  • عدم تفکر بلندمدت در ابتدای یک کسب‌وکار (مثلاً برای منابع انسانی، تأمین مالی، یا رهبری) می‌تواند رشد آینده آن را متوقف کند.
• جانشین‌پروری (Succession Planning):
  • یک رهبر به فکر تربیت جانشین برای آینده سازمان است تا مأموریت‌ها متوقف نشوند.
  • بیل گیتس سال‌ها روی “ساتیا نادلا” سرمایه‌گذاری کرد تا مایکروسافت را به او بسپارد.
  • شاهین فاطمی (برند درسا) نیز رهبری درسا را به فردی جدید واگذار کرد تا روی بین‌المللی شدن برند تمرکز کند.
  • متأسفانه، عدم جانشین‌پروری درد بسیاری از سازمان‌ها، به‌ویژه در ایران، است. مدیران سیاسی در سازمان‌های دولتی یا حتی برخی مدیران در بخش خصوصی، به دلیل ترس یا عدم علاقه، به فکر تربیت جانشین نیستند و زمانی به دنبال کمک می‌آیند که کسب‌وکار به “کما” رفته است.
  • مدیران آینده‌نگر، فرزندان یا جانشینان احتمالی را از همان ابتدا در تصمیم‌گیری‌ها و سفرهای کاری مشارکت می‌دهند.
• رهبر در مقابل مدیر (تفاوت‌های بیشتر):
  • مدیر در چارچوب دستورالعمل‌ها و شرح وظایف کار می‌کند و شاید انسان‌ها اولویت اصلی‌اش نباشند.
  • رهبر اما انسان‌ها برایش در اولویت هستند و حتی گاهی قواعد را به هم می‌ریزد تا طرحی نو دراندازد.
  • مدیران از تغییر استقبال نمی‌کنند (“ما ۱۰ ساله همین کارو انجام میدیم”)، اما رهبران پویا هستند و از تغییر برای بهبود استقبال می‌کنند.
  • رهبران به حال و احوال آدم‌ها اهمیت می‌دهند، در حالی که مدیران بیشتر بر اجرای وظایف متمرکز هستند، فارغ از احساسات تیم.
• طیفی بودن سبک‌های رهبری:
  • نمی‌توانیم بگوییم یک نفر صرفاً مدیر است یا رهبر؛ این یک طیف است. سبک‌های مختلفی از رهبری (اقتدارگرا، دموکراتیک، تحول‌گرا، خدمتگزار، مربی‌گری) وجود دارد.
  • رهبران بزرگ، همیشه از یک سبک استفاده نمی‌کنند. ممکن است ۸۰% مواقع تحول‌آفرین باشند، اما در مواقع بحرانی، اقتدارگرایی را انتخاب کنند، چون اعتماد و نفوذ قبلی‌شان این اجازه را به آن‌ها می‌دهد.
  • رهبران بزرگ “آدم‌ها را کاور می‌کنند”. اگر اشتباهی رخ داد، مسئولیت آن را بر عهده می‌گیرند تا اعتمادبه‌نفس تیم حفظ شود، و در صورت موفقیت، اعتبار آن را به تیم می‌دهند.
• ظرفیت روانی و خاکستری دیدن:
  • رهبران ظرفیت روانی بالایی دارند و نیاز به خودنمایی مداوم ندارند؛ افراد می‌دانند که رهبر واقعی کیست.
  • آن‌ها آدم‌ها را خاکستری می‌بینند، نه سیاه یا سفید. اگر کسی خطایی کرد، سوابق خوب قبلی‌اش را در نظر می‌گیرند و رویکرد مربی‌گری دارند. مثال ریچارد برانسون از مدیری که کارمندش را به خاطر ضرر چند میلیون دلاری اخراج نکرد، بلکه سوابق خوبش را در نظر گرفت و حق اشتباه را برای او قائل شد، گواهی بر این دیدگاه است.

4. آیا هر مدیری می‌تواند رهبر شود؟ خیر

به اعتقاد من، هر مدیری نمی‌تواند رهبر شود. در برخی موقعیت‌ها، سازمان نیاز مبرم به یک مدیر دارد که قواعد را به شدت اجرا کند، مانند کنترل یک نیروگاه هسته‌ای. همچنین، عوامل انسانی مانند سن، فرهنگ خانوادگی، و تجربیات گذشته می‌توانند باعث شوند برخی مدیران انعطاف‌پذیری لازم برای تغییر را نداشته باشند. برای رهبر شدن، نیاز به خواست درونی، حمایت سازمانی و یک مربی است.

5. سکوی پرش به دنیای رهبری (مسیر رهبر شدن)

برای من، مسیر رهبر شدن یک شبه نیست و شامل چند گام کلیدی است:

• از “من” به “ما” رسیدن: رهبران ابتدا به تیم فکر می‌کنند، نه به خودشان. اگر در تصمیم‌گیری‌های جمعی، همیشه منافع خود را در اولویت قرار می‌دهیم، نمی‌توانیم رهبر باشیم.
• شکستن چارچوب‌های ذهنی: توانایی پذیرش روش‌های جدید، حتی اگر کاملاً متفاوت با شیوه‌های قبلی خودمان باشد. باید از “چگونه چای دم کردن همیشگی” به “پذیرش روش‌های جدید” برسیم و به دیگران فرصت فکر کردن و امتحان کردن را بدهیم.
• خودشناسی: گام اول و حیاتی. باید “منِ درون” خود را بشناسیم، علایق و انگیزه‌هایمان را بدانیم و سپس بر اساس آن، سبک رهبری مطلوب خود را توسعه دهیم. اگر خودمان را بشناسیم، می‌توانیم نقاط قوت و ضعفمان را در رهبری تشخیص دهیم و با کمک مربی، به سمت سبکی مطلوب‌تر حرکت کنیم.
• اولویت‌دادن به نیازهای دیگران: یک رهبر واقعی، حتی اگر مالک شرکت باشد، سودآوری هنگفت شخصی را در اولویت قرار نمی‌دهد، بلکه به فکر ایجاد بستری برای رشد و تفکر تیم است. این سرمایه‌گذاری بر روی پتانسیل افراد، در نهایت به سودآوری بیشتر و نفوذ عمیق‌تر در تیم منجر خواهد شد.
• بسترسازی برای رشد و حمایت از تیم: رهبران بسته رشد برای کارمندانشان فراهم می‌کنند، نه اینکه از آموزش آن‌ها هراس داشته باشند. آن‌ها به حال خوب کارکنان اهمیت می‌دهند و با کمک‌های مادی یا معنوی (مانند فراهم کردن سفر تفریحی یا دوره آموزشی) به آن‌ها انگیزه می‌دهند.

6. هوش مصنوعی و رهبری: فعلاً خیر

سؤالی چالشی مطرح شد: آیا هوش مصنوعی می‌تواند رهبر شود؟. پاسخ من، با توجه به صحبت‌های مطرح شده، این است که فعلاً خیر، نه به طور کامل. هوش مصنوعی شاید بتواند خلأهای دانشی افراد را پر کند و راهکار ارائه دهد، اما هنوز توانایی شناخت احساسات، درک مشکلات انسانی و همدلی عمیق را ندارد.
تا زمانی که هوش مصنوعی نتواند “سجاد امروز همان سجاد همیشگی نیست” را تشخیص دهد و ریشه مشکل را بفهمد، نمی‌تواند یک رهبر کامل باشد.