در این مطلب برای شما یک فیلم مستند از زندگینامهی پرفسور مریم میرزاخانی آماده کرده‌ام، مستندی که توسط BBC با عنوان دختر جبر منتشر شده است. با جستجویی که انجام دادم به نظم این تنها مستندی است که از زندگینامه/بیوگرافی دکتر مریم میرزاخانی ریاضیدان بزرگ ایرانی تولید و منتشر شده است.
همانطوری که قبلا بارها نوشته‌ام، بر این باور هستم که یکی از ابزارهای بسیار مفید و کاملا سازنده ما برای مدیریت زمان آشنایی با زندگینامه-بیوگرافی بزرگان است. ابزاری بسیار سازنده می‌تواند دنیای ما را متحول کند. به همین دلیل در رسانه‌ای ویدیویی (تلوزیون زمان) تلاش میکنم مستندها و فیلم‌های متنوعی از زندگینامهی افراد مهم و تاثیر گذار ایران و جهان را گردآوری کنم.
برای دیدن کلیه‌ی مستندهای موجود روی لینک زیر کلیک کنید:
برای مشاهده‌ی همه‌ی نوشته‌ها (فیلم/کتاب/و…) با موضوع زندگینامه و بیوگرافی افراد بزرگ کلیک کنید:
.
زندگینامهی کوتاه دکتر مریم میرزاخانی:
این زندگینامه در وب‌سایت رسمی دکتر میرزاخانی منتشر شده است:
پروفسور مریم میرزاخانی در مورخ بیست و دوم اردیبهشت سال ۱۳۵۶ در تهران بدنیا آمد وی در سال ۲۰۱۴ به خاطر کار بر «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» برندهٔ مدال فیلدز ( Fields Medal ) شد، که بالاترین جایزه در ریاضیات است. وی تنها زن و اولین ایرانی برندهٔ مدال فیلدز است.
مریم میرزاخانی در سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ (سال سوم و چهارم دبیرستان) از دبیرستان فرزانگان تهران موفق به کسب مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری شد و بعد از آن در سال ۱۹۹۴ در المپیاد جهانی ریاضی هنگ کنگ با امتیاز ۴۱ از ۴۲ مدال طلای جهانی گرفت. سال بعد، در المپیاد جهانی ریاضی کانادا میرزاخانی با نمرهٔ کامل، رتبهٔ اول طلای جهانی را به دست آورد.
.
فیلم مستند زندگینامه دکتر مریم میرزاخانی:
پیشنهاد میکنم قبل از مشاهده‌ی این مستند ابتدا در ویکی‌پدیا نگاهی کوتاه به زندگینامهی او داشته باشید (در این آدرس و یا انگلیسی آن) و سپس در ادامه می‌توانید این مستند را به رایگان مشاهده کنید:
.دانلود مستقیم این مستند:
با لینک‌های زیر شما می‌توانید در چهار کیفیت و حجم مختلف این مستند را به رایگان دانلود کنید. برای دانلود می‌توانید راست کلیک کرده و ویدیو را Save کنید. این لینک‌ها از سرور آپارات به اشتراک گذاشته می‌شوند:
. .انتقاد به سناریو ساخت این مستند:
البته من انتقادی به محتوا و شیوه‌ی ساخت این مستند و سناریوی آن دارم.
این مستند ساخته‌ی BBC است و در یک رویکرد معنادار (و البته ناشیانه‌ای) خیلی زیاد و بیشتر از حد به جنسیت مریم میرزاخانی پرداخته است. تقریباً در سرتاسر این مستند از زن بودن او صحبت می‌شود و به نظر می‌رسد که یک رفتار حرفه‌ای رسانه‌ای در معرفی یک شخصیت مهم علمی صورت نگرفته است.
ببینید من رویکرد کاملاً شفافی در برابر حضور زنان در جامعه و برخورداری آنها از تمامِ حقوق یک انسان مدرن و شهروند دارم و طرفدار آن هستم. از سویی هم می‌پذیرم که محدودیت‌های بی‌خود و بی‌جهت بسیاری را بر زنان ساکن ایران وضع شده است. اما اینها جدای از رویکرد درستِ و وظیفه‌ی یک رسانه در ساختن یک مستند زندگینامه (و یا حتی معرفینامه‌ی) یک انسان بزرگ علمی است.
بگذارید اینگونه بگویم:
ما پس از دیدن این فیلم، نمی‌توانیم نقاط قوتِ و مشخصی از پروفسور مریم میرزاخانی بدست بیاوریم. مسائلی که به عنوان یادگیری از زندگی او و شیوه‌ی زیستنش باشد و بخواهیم در زندگی خودمان به کار بگیریم.
«مدل ذهنی» و «سبک زندگی» او که باعث شد یک زنِ علمی بزرگ و دانشمند شود، چه بود؟ چه پاسخِ مشخصی ما در این مستند دریافت می‌کنیم؟
متاسفانه این شخصیت‌های بزرگ دچار اجحافِ بزرگی می‌شوند. داخل ایران مستند درستی (و کلا مستندی) از او ساخته نمی‌شود و رسانه‌های جهانی هم دیدگاه‌ها، اولویت‌ها و خواسته‌های خودشان را از او معرفی می‌کنند و این وسط مریم میرزاخانی گم می‌شود.
حتی اگر بپذیریم و بگوییم که خانواده او حاضر نشده اند در این مستند (و سایر بخش‌های خبری و تولید محتوایی) شرکت کنند و ما اطلاعات دستِ اول از زندگی خانوادگی او نداریم؛ اما می‌توانستیم و میشد در این مستند به دوستان و همکلاسی‌ها و اساتیدِ همکار او بیشتر مراجعه کرد و از روشِ کاری و تلاش‌های او و زحمتی که برای علم کشید، نکته‌های بسیاری را بیرون آورد و به مخاطب هدیه کرد.
و البته من هم نیز همانند محمدرضا بر حفظ «اسرار شخصیِ زندگی» و «تعیین حدودی برای دسترسی دیگران به آن» باور دارم. اما آنچه در اینجا بیان کردم شیوه‌ی زیستن و کارکردن و فکرکردن اوست. آنچیزی که خیلی شخصی نیست، می‌توان مدل کرد و آدم‌های دیگر در شهرها و کشورها و زمانه‌های مختلف بتوانند از آن استفاده کنند.
البته خانواده‌ی مریم میرزاخانی یک وب‌سایتِ رسمی را برای او راه‌اندازی کرده‌اند تا بتوانند او را به شایستگی معرفی کنند. و خبر خوب اینکه قرار است «بنیاد مریم» نیز برای کشف و حمایت از استعدادها راه‌اندازی شود. در آدرس زیر می‌توانید این سایت را مشاهده کنید:
من امشب این دردودلی که اینجا نوشتم را به صورت مختصر در بخش پیام‌های تسلیت سایت ایشان ارسال کردم و امیدوارم به این درخواست رسیدگی داشته باشند. متن درخواست مرا می‌توانید در ادامه بخوانید:
.
پیام تسلیت من در سایت مریم
.حالا که از غم رفتنش کمی کاسته شده؛ بیایید دست به دست هم دهیم و «مدل ذهنی» و «ساختار فکری و رفتاری» مریم عزیز را معرفی کنیم. زن بودن او افتخاری است اما نباید «شیوه‌ی زندگی مریم» کمرنگ شود. ما به آموزه‌هایی از او محتاجیم که دیگر جوانان ایرانی و جهان (چه دختر و چه پسر) الگوبرداری کنند و دنیای خود را متحول سازند.
امیدوارم لیاقت و جراتِ شناختِ توی مغزها را هم داشته باشیم و بتوانیم آنگونه دگر اندیشیدن را هم بیاموزیم و آموزش بدهیم. پیشنهاد میکنم نوشته‌ی مرتبطِ مرا با عنوانِ «الگوی زمان برای خودت داشته باش» را هم بخوانید، مریم می‌تواند الگوی بسیار خوبی برای ما باشد.
. .آدرس کوتاه این مطلب:
پیشنهاد میکنم مستند secrets of the surface درباره زندگی ایشون رو تماشا کنید.
ممنونم از معرفیش.
در «« این آدرس »» میتوانیم این مستند را ببینیم
مرسی سجاد جان به خاطر معرفی این مستند و نقد دقیقت .
نقدا رو تو گفتی و کاملن هم درست بود ،من بعد از دیدن این مستند راهکاری یا روشی دستم نیومد که بتونم در زندگیم ازش استفاده ای بکنم .
تنها فقط اسمی از مریم میرزا خانی اورده شده بود .(یک لایه ی سطحی از مریم)
اما باز هم همین اسم انقد سنگینه که شنیدنش لذت بخشه.
بازم ممنون به خاطر سایتت و مطالبی که منتشر میکنی.تقریبن همشونو میخونم
سلام، ریاضی مغز متفاوت می‌خواد، چی رو میخوای یادبگیری، اگه ریاضی خونده باشید متوجه عرضم میشد وقتی توی این کشور میگن زن فقط باید بزاد و ماشین جوجه کشی باشه چطور از این شخصیتها فیلم میسازن، خسته نباشید، ممنون
سلام
باید گفت BBC و به خصوص BBC فارسی نسبت به سایر رسانه‌ها اعم از داخلی و خارجی رفتار حرفه‌ای‌تری دارد ولی متاسفانه در راستای اهداف و استراتژی که برای این شبکه تعریف شده و بیشتر ضد ایرانی است فعالیت می‌کند. کافی است نوع پوشش خبری این شبکه را در رویدادهای مختلف که در فضای ایران اتفاق می‌افتد با سایر شبکه‌ها مقایسه کنید. در همه آنها لایه‌های ضد ایرانی و ایجاد تفرقه وجود دارد.
نقد شما را بر این مستند پسندیدم و خوب است که فکر کنیم چرا در این مستند و بسیاری از مستندهای دیگر این قدر بر زنان و جنسیت تاکید می‌شود؟ این تاکیدات در راستای منافع چه کسانی است؟ و بسیاری سوال‌های دیگر که در صورت دنبال کردن جدی آنها ماهیت این شبکه‌ها بهتر روشن می‌شود.
متشکرم
محمد وقتی صداوسیمای خودمون به زندگینامه زنان و افراد مختلف کشور نمی‌پردازه، به طور طبیعی یک بهانه برای مستندسازی و «نگاه خاص» به بقیه می‌دهی.
مریم میرزاخانی دانشمند بود – زن بود – حجاب نداشت – خارج از کشور بود، به همین دلایل ما از او مستند نساختیم؟ تبلیغش نکردیم؟ نشانش ندادیم؟
این سوالات رو ما باید پاسخ بدهیم. BBC و بقیه مسئول پاسخگویی به این ایرادات ِ ما نیستند. «ما» هم اینجا منظور مسئولین مربوطه هستند. نه مردم ِ کف ِ بازار.